زندگی نامه ادونیس
ادونیس شاعر عرب با نام اصلی علی احمد سعید اسبر در اولین روز از ژانویه ی سال ۱۹۳۰ در سوریه متولد شد. وی شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و ویراستار بود. ادونیس به خاطر فعالیت های سیاسی اش سال های بسیاری را در حبس گذراند. وی در سال ۱۹۵۶ مجله ی شعر را در بیروت تاسیس کرد و سردبیر آن شد. وی سپس مجله مواقف را تاسیس کرد. او رهبر انقلاب مدرنیست در نیمه ی دوم قرن بیست بود و نیز وی از نامزدهای دائمی جایزه ی نوبل ادبیات محسوب می گردد. ادونیس منتقد دین اسلام بود. به همین دلیل شخصیت های مذهبی و اسلامی خواهان سوزاندن آثار و کتاب هایش بوده اند و حتی ادونیس را تهدید به مرگ کرده بودند.
آثار
از اشعار و مکتوبات ادونیس میتوان از این آثار نام برد: قصائد أولی، أوراق فی الریح، أغانی مهیار الدمشقی، کتاب التحولات والهجرة فی أقالیم النهار واللیل، المسرح والمرایا، وقت بین الرماد والورد، هذا هو اسمی، منارات، مفرد بصیغة الجمع، کتاب القصائد الخمس، کتاب الحصار، شهوة تتقدّم فی خرائط المادة،احتفاءً بالأشیاء الغامضة الواضحة، أبجدیة ثانیة، مفردات شعر، الکتاب I، الکتاب II، الکتاب III، فهرس لأعمال الریح، أول الجسد آخر البحر، تنبّأ أیها الأعمی، تاریخ یتمزّق فی جسد امرأة، ورّاق یبیع کتب النجوم. و…
الکتاب شاهکار ادبی ادونیس
از شاهکارهای ادبی ادونیس «الکتاب» است. این کتاب در جهان عرب در سه جلد منتشر شده بود. این اثر بزرگ نه شعر است نه اسطوره نه تاریخ و نه افسانه و حماسه. بله آمیزه ای از تمام این موارد است. الکتاب شرح حال یا بیان حماسه ی متنبی است . آدونیس پیشتر کتاب دیگری به نام ” ترانه های مهیار دمشقی ” را با همین سبک منتشر کرده بود. در ” الکتاب ” اما ادونیس خود را در متنبی و متنبی را در خود شرح می دهد و از آن حماسه ای امروزی می سازد . حماسه ای شاعرانه که مملو از معانی و اشاره های متعدد سیاسی ، اجتمای و تاریخی است . راوی سال های نخست اسلام را روایت و در آن به شاعران ، پیامبران دروغین ، خلفای قدرت طلب و امرای فرصت طلب می پردازد . الکتاب از یک جهت رنج نامه و سوگ سرود شاعران است از ابتدای ظهور اسلام تا مرگ متنبی.
الکتاب در ایران و در ادب پارسی
در ایران کسی فرصت یا امکان ترجمه ی الکتاب را به دست نیاورده بود. اما اخیرا امیر حسین الهیاری ، شاعر جوان کشور ترجمه این اثر را با کمک انتشارات مولا انجام داده است. . الهیاری هرچند برخی کارهای خود را در زمینه شعر به چاپ رسانده اما در حوزه ترجمه از عربی به فارسی کارنامه ای ندارد . با این حال به نظر می رسد او از پس یک کار بزرگ و سترگ برآمده باشد و همین درخور ستایش و تحسین است . ترجمه ی الکتاب به فارسی در سه جلد و حدودا ۲۶۰۰ صفحه در ایران چاپ شده است. لکتاب مملو از اشاره و کنایه های تاریخی و فرهنگی است.
چند نمونه از اشعار ادونیس در الکتاب
” سنی – شیعه / دو واژه که هنوز زیر زخم می نالند / و تمام حروفشان / غریق اشک و خون است / زوزه های باد / دیگر / تنها / از افسانه های کشتگان سخن می گوید ” ( ص ۴۲۲ جلد سوم ) یا ” خداوند / از روح خویش در کالبد فرزندانش دمید / گروهی روح خویش پیامبر یافتند / و گروهی دگر فرشته / در مستی وجود / میان حاضر و غایب / فاصله ای نیست و تفاوتی هم نه / و عطر آسمان / دوست وهمتای عطر زمین است ” . ( ص ۴۳۲جلد سوم )
یا ” گناه من نزد دشمنان شعرم / شاید همه آن باشد / که با ایشان هیچ مایه دشمنی ندارم ” . ( ص ۴۳۳جلد سوم )
