جایگاه موعود در دین زرتشت

مفهوم موعود: منجی آخر الزمان در جهان‏ بینی و معادشناسی زرتشتی جایگاهی ارجمند دارد وبه ‏همین جهت از آن بسیار گفته و نوشته‏ اند. با این وصف، کنکاش ‏ها درباره ماهیت ومفهوم اندیشه نجات‏ بخشی در باورهای مزدیسنایی اقناع‏ کننده نبوده و هنوز شناخت‏ کاملی از آن به‏ دست نیامده است. مزدیسنان موعود یا منجی را «سوشیانت یا سئوشینت» نام کرده‏ اند. این واژه اسم فاعل ‏مضارع از ریشه«~ «us» ~»و«~as» ~»، به معنی «سود» بوده. که به «آن کسی که سود خواهد رساند» و نیز «رهاننده» ترجمه شده است. در متون دینی زرتشتی، هنگامی‏ که از اوستا تا کتب متأخر به پیش برویم، متوجه‏ می‏شویم که مفهوم «سوشیانت» یا همان منجی از لحاظ کمی و کیفی بسط رو به ‏تزایدی ‏پیدا کرده است .

«سوشیانت» درگاثاها

در گاثاها، که آنها را سروده‏های زرتشت می‏شمارند، واژه «سوشیانت» در دو صیغه مفرد و جمع استعمال شده است. به عقیده غالب پژوهندگان، کاربرد شکل مفرد این واژه درگاثاها بر شخص زرتشت دلالت دارد.

«ای مزدا!

چگونه دریابیم که تو در پرتو «اشه» برهمگان و برآنان که سر آزار مرا دارند، فرمان‏می‏رانی؟

مرا به درستی از هنجار «منش نیک»

بیاگاهان. «سوشیانت» باید بداند که پاداش وی‏چه‏سان خواهد بود».

«… «کی گشتاسپ»  هوادار «زرتشت سپیتمان»  و «فرشوشتر» ، راه راست دینی رابرگزیده‏اند که «اهوره» به «سوشیانت» فرو فرستاد».

کاربرد مفهوم سوشیانت

کاربرد مفهوم سوشیانت در گاثاها کاملا با آنچه بعدها ـ و در متون دینی ‏زرتشتی ـ شاهد آن خواهیم بود، متفاوت است؛ زیرا در این سروده‏ها به‏هیچ‏وجه ازنقش‏آفرینی او در فرجام جهان یاد نشده و حتی می‏توان گفت که در گاثاها، سوشیانت‏ بیشتر نمودی این دنیایی و خاکی دارد.می‏توان نتیجه گرفت که کاربرد سوشیانت در گاثاها به‏گونه‏ای کاملامشهود عام و غیرمبتکرانه بوده؛ و چنان می‏نماید که زرتشت در این سروده‏ها از واژه‏ مذکور به مثابه مفهومی آشنا یا قابل درک برای مردمانش بهره جسته است.

«سوشیانت» در «یشت» ها

برخلاف گاثاها، سوشیانت در یشت‏ ها تعریفی کاملا اختصاصی دارد که شناخت ‏موجزی از او به دست می ‏آید. در «یشت‏ها» مفهوم سوشیانت با فرجام محتوم گیتی و هنگام غلبه نهایی نیکی بر بدی پیوندی آشکار یافته است؛ هر چند که هنوز از هنگام ‏ظهور او و چگونگی کنش‏ هایش صحبتی در کار نیست.