آثار دعا بر انسان

دعا: دعاکردن در پیشگاه خداوند شامل نیازها و خواسته هایی است که انسان از خدایش درخواست می کند. بدین صورت که ابتدا با ستایش و نیایش آغاز می کند و سپس به بیان حوائجش می پردازد. دعاکردن یک بعد ظاهری دارد که شامل الفاظ و کلماتی است که انسان برای ارتباط برقرار کردن به کار می گیرد و بعد دیگر آن محبت و نیاز و سوزی است که در اعماق قلب دعاکننده ایجاد می گردد و در خلال دعا مغفرت و رحمت را از خداوند درخواست می کند.

ایجاد تغییر در باطن و روح

با خواندن همین الفاظ و جملات تغییراتی در باطن و روح ما ایجاد می‌شود؛ زیرا هرچه با دعا مأنوس‌تر شود و هرچه ارتباط خالصانه و خاشعانه باشد اثرات دعا نیز بر روح و روان بیشتر می‌شود و انسان ناخودآگاه سعی می‌کند با خواندن نام‌های خدا، خود را شبیه به این صفات و اسامی کند و کم‌کم متخلق به این صفات ‌شود، برای مثال کسی که خداوند را با نام کریم صدا می‌زند و به وسیله این صفت با خداوند باب گفتگو را می‌گشاید، کم‌کم سعی می‌کند که خودش نیز مانند اربابش کریم شده و اخلاقش کریمانه شود و بزرگواری، بخشش و گذشت در اعمال و کردارش نمایان می‎شود.

شبیه شدن به پروردگار

اسامی و صفات دیگر خداوند نیز همین طور است، به همین ترتیب فرد با نزدیک‌شدن به خدای خویش می‌خواهد که خود را شبیه او کند؛ زیرا اگر انسان به‌طور فطری عاشق کسی یا چیزی شود میل دارد که خود را از هر جهت چه ظاهر و چه باطن شبیه او کند. با خواندن دعا از صمیم دل و جان، کم‌کم رابطه دو سویه می‌شود، تا جایی که محبوب خداوند می‌شود و دیگر حاجتی برای خود نمی‌خواهد و از زمین و زمان شکایت نمی‌کند. اگر کسی از صمیم قلب با محبوب خویش دعا و مناجات کند، متخلق به اخلاق الهی می‌شود؛ بنابراین ادعیه شیعه که از زبان امامان معصوم است باید شامل مجموعه‌ای از احکام اخلاقی باشد تا با اجرای آنها ما را به نظامی اخلاقی رهنمون سازد.

آثار دعا بر جسم و روح انسان

افرادی که همواره دعا می کنند معمولاً آرامش زیادی دارند و همچنین در انجام وظایف از حساسیت و دقت بیشتری برخوردارند، همچنین عطوفت و مهربانی در اخلاق و رفتار آنها موج می‌زند و سجایای اخلاقی دارند. آنها با خضوع خود در پیشگاه کسی که غنی مطلق است به‌صورت عملی خضوع و فروتنی را می‌آموزند و از غرور و حرص و تکبر دور می‌شوند و رفته رفته قدرت مقابله با مشکلات و صبر در آنها بسیار می‌شود و با فراوانی ظرفیت صبر، سجایای اخلاقی در آنها بیشتر نمودار می‌شود و ظرفیت تحمل در برابر سختی‌ها و محرومیت‌ها بیشتر می‌شود، در نتیجه متانت در رفتار و بیان آنها به چشم می‌خورد.

آثار تربیتی دعا

یکی از آثاری که ادعیه بر روی شخص می‌گذارد تغییر رفتار است، به‌طوری که وقتی ما چیزی را یاد می‌گیریم باید در رفتار و اعمال خود نشان دهیم؛ یعنی هنگامی که  صورت رفتار انسانی به خود گرفت، یادگیری کامل شده است. برای مثال هنگام دعا که رو به‌سوی محبوب می‌ایستیم و از او حاجت می‌خواهیم، انسان به فقر و بی‌چیزی خود پی می‌برد و متوجه می‌شود که هرچه هست از آن خداست و ولی‌نعمت و روزی‌دهنده همه موجودات خدای مهربان است و خود را نیازمندترین افراد به شمار می‌آورد، پس معرفتش به بی‌نیازی و کمال خداوند بیشتر می‌شود، در این زمان خود را عبد پروردگار می‌بیند و به عبودیت خداوند سر می‌سپارد، رفته رفته این رفتار در او ریشه می‌دواند تا جایی که ربوبیت را تنها از آن خدا می‌داند و بندگی را وظیفه خود.