تعریف طرح واره

براي تعریف طرح واره ابعاد گوناگوني ارائه شده است و هر يك از اين تعاريف به جنبه اي از اين تعاريف پرداخته اند. در زير به چند تعريف اشاره مي شود:

یانگ(۱۹۹۹،۱۹۹۰) اين فرضيه را مطرح ساخته است كه بعضي طرح واره ها(به ويژه طرح واره هايي كه عمدتاً و در اصل در نتيجه تجارب تلخ دوران كودكي ايجاد شده اند) مي توانند بنيان و مركز اختلالات شخصيت، مشكلات منشي ملايم تر و بسياري از اختلالات مزمن محور یک باشند. براي بررسي اين فرضيه، و زير مجموعه اي از طرح واره ها كه آن ها را طرح واره هاي ناسازگارانه اوليه ناميد تعريف كرد.

تعريف جامع و بازبيني شده يانگ از طرح واره هاي ناسازگارانه اوليه، عبارت است از:

- مضمون يا الگويي وسيع و منتشر
- شامل خاطره ها، هيجانات، شناخت ها و احساسات بدني
- درباره خود شخص و ارتباط هاي او با ديگران
- ايجاد شده در طول دوران كودكي و نوجواني
- گسترش يافته در طول دوره زندگي فرد
- تا حد قابل ملاحظه اي معيوب و ناكارآمد.
- نیازهای هیجانی اساسی
  بر این باوریم که طرح واره ها به دلیل ارضاء نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی بوجود آمده اند. ما معتقدیم که انسان ها پنج نیاز هیجانی اساسی دارند:
  
  ۱- دلبستگی ایمن به دیگران (شامل نیاز به امنیت، ثبات، محبت و پذیرش)
  - خودگردانی، کفایت و هویت.
  - آزادی در بیان نیازها و هیجان های سالم.
  - خودانگیختگی و تفریح.
  - محدودیت های واقع بینانه و خویشتن داری.
  این نیازها، جهان شمول هستند. همۀ انسانها، این نیازها را دارند، اگرچه شدّت این نیازها در بعضی افراد بیشتر است. فردی که از سلامت روان برخوردار است، می تواند این نیازهای هیجانی اساسی را به طور سازگارانه ای ارضاء کند. گاهی اوقات تعامل بین خلق و خوی فطری کودک و محیط اولیّه، به جای ارضاء این نیازها، منجر به ناکامی می شود. هدف طرحواره درمانی، این است که به بیماران کمک کند تا راه های سازگارانه تری برای ارضاء این پنج نیاز هیجانی بیابند.
- تجارب کودکی و طرح واره های ناسازگار:
  
  ريشه تحولي طرح واره هاي ناسازگاري اوليه در تجارب ناگوار دوران كودكي نهفته است. طرح واره هايي كه زودتر به وجود مي آيند معمولاً قوي تر و از خانواده هاي هسته اي نشأت مي گيرند تا حد زيادي، پوياي هاي خانواده، بازتاب دقيق پوياي هایي جهان ذهني كودك هستند.
- بک(۱۹۹۱) و سگال(۱۹۸۸) بيان كرده اند افراد مستعد افسردگي، پيش شرط روان شناختي براي افسردگي را از خلال تجارب دردناك كودكي كسب مي كنند. تجارب دردناك برخي شامل اين موارد است:
  - از دست دادن زود هنگام والدين
  - پذيرش آن ها يا عدم وجود آن ها
  - عدم تأييد قدرت و استقلال از طرف والدين
  - نقايص جسماني و دريافتن اينكه ارزش شخص به عنوان يك فرد در عملكرد موفق، تصادفي است.
  يانگ و ليندمن(۱۹۹۲)؛ بریکر یانگ و فلانگان(۱۹۹۳)؛ گايدانو و ليوتي(۱۹۸۵)، چنين مي گويند كه رشد طرح واره هاي ناسازگار اوليه در دوران كودكي، معمولاً نتيجه تجارب اوليه منجر به اختلاف فزاينده در كاركرد (به عنوان مثال: افسردگي شديد، طرد، سوء استفاده، عدم ثبات، بحران يا رها شدن)، با سرپرستان مهم مي باشد.
- – ذهنیت های طرح واره ای:
  
  تجارب باليني نشان داده است كه كودكان به طور انتخابي با جنبه هاي خاصي از افراد زندگي همانندسازي كرده و آن ها را درون سازي مي كند. برخي از اين همانندسازي ها و درون سازي ها به
  
  طرح واره ها و بعضي به سبك هاي مقابله اي يا ذهنيت تبديل مي شوند. يكي از مؤلفه هاي نظري طرح واره ها، مفهوم ذهنيت هاي طرح واره اي است. بك مفهوم از ذهنیت را بسط و گسترش داده است. ذهنيت، شبكه يكپارچه اي از مؤلفه هاي شناختي، عاطفي، هيجان و رفتاري است. يك ذهنيت ممكن است بسياري از طرحواره هاي شناختي را در برگيرد. اين ذهنيت ها، افراد را به سمت واكنش هاي افراطي سوق مي دهند و آن ها در دستيابي به اهداف خاصي جهت دهي مي كنند.
- خلق و خوي هيجاني و طرح واره هاي ناسازگار:
  هر كودكي از زمان تولد، شخصيت يا خلق و خوي منحصر به فرد و متمايزي دارد، برخي از كودكان
  
  تحريك پذيرند، برخي خجالتي و برخي پرخاشگر.