تعريف حماسه
حماسه و ادبیات حماسی: حماسه در لغت به معناي دلاوري و شجاعت است اما در اصطلاح شعري است داستاني با زمينه قهرماني، قومي و ملي كه حوادث خارق العاده در آن جريان دارد، واژه حماسه واژه‌اي عربي است به معناي تندي و دلاوري و مرد حماسه كسي است كه در كار استوار باشد.
تاريخچه ي حماسه
محمد مختاري معتقد است حماسه زاييده وجدان جمعي مردم يك ملت است پس آفريننده خاصي ندارد و انتقال دهندگان نيز قوالان و سرايندگان گمنام بوده اند. ظاهراً نخستين تلاش براي گردآوري افسانه هاي حماسه و ملي ايران در زمان انوشيروان پادشاه ساساني صورت گرفت. او دستور دارد تا قصه هاي ملي كهن را درباره پادشاه باستان از سراسر ايالت هاي امپراتوري گرد آورند و در كتابخانه اش نگهدارند. در حماسه ملي ايران، گذشته از داستان پهلواني، داستانهاي عاشقانه، داستانهاي غنايي و شاعرانه، افسانه هاي عاميانه، داستانهاي عرفاني و …. به چشم مي خورد.
مختصات حماسه
حماسه از نظر شكل شناسي نوعي خاص از ادبيات است كه عليرغم تصور عمومي تنها از پيوند زدن داستانهاي كهن قومی به حاصل نيامده است. حماسه از قديمي ترين و مهيج ترين انواع ادبي است. حماسه در شرح تاریخ قبل از دوران تاريخي است. گزارشي است از اوضاع و احوال روزگاران نخست و تاريخ صدر جهان در روزگار مردمان نخستين را ترسيم مي كند. حماسه شعر ملل است به هنگام طفوليت ملل، آنگاه كه تاريخ و اساطير، خيال و حقيقت به هم آميخته و شاعر مورخ ملت است. حماسه هاي قديمي بيشتر منظومه اند، اشعار روايي (منظومه) هستند كه در آن ها درباره مسايل جدي زندگي مردم باستان باسبکی عالی و فاخر سخن گفته شده است.
انواع حماسه
حماسه را مي توان به طبقات مختلف طبقه بندي كرد در يك طبقه مي توان حماسه را بر دو نوع دانست نوع نخست حماسه هاي منثور، نوع دوم حماسه هاي منظوم، حماسه هاي منثور به نثر نگاشته شده است كه در متون ادبي كمتر از اين نوع حماسه مي يابيم. از حماسه هاي منثور مي توان به حماسه هاي كارنامه اردشير بابكان به زبان پهلوي و شاهنامه ابوالمويد بلخي و شاهنامه ابومنصوري و داستانهاي اسكندر نامه، داراب نامه اشاره نمود. حماسه هاي منظوم به صورت شعر بوده و غالب آثار حماسي را از اين نوع تشكيل مي دهند. اغلب منظومه هاي حماسي فارسي در قالب مثنوي سروده شده اند مانند شاهنامه فردوسي.
اشعار حماسي
حماسه و ادبیات حماسی: اشعار حماسي خود به چندين دسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از : ۱- حماسه اساطیری ۲- حماسه های پهلوانی ۳- حماسه دینی یا مذهبی ۴- حماسه عرفانی
