درآمدی بر رمان شوهر آهو خانم

شوهر آهو خانم: در این رمان نويسنده سعي كرده آداب، سنّت ها، اعتقادات، فرهنگ عامه و خصوصيت هاي روحي، معنوي و قومي شهر يا ايالتي را نشان بدهد و به مختصات جغرافيايي بومي و اقليمي خود، وفادار مانده بر محيط و قلمرو خاصّي تمركز يابد. شوهر آهو خانم یک رمان ناحیه ای است. در عمق و حواشي حوادث اين داستان، جامعه دوره رضاشاهي تصوير مي شود و اوضاع و احوال پر ادبار و دشوار و فقر زده مردم همراه با خرافه و تعصّب و خصوصيات روحي و خلقي آن ها نشان داده شده است. در اين رمان، نمونه هايي از اكثريت زن هاي طبقه ي محروم، عامي، مظلوم و درمانده اجتماع به نمايش گذاشته شده اند.

سبک رئالیسم اجتماعی

در جوامعي كه انتظار مي رود نهاد خانواده در آن ها از استحكام بيشتري برخوردار باشند؛ اصل ازدواج و جنسيت و بايد و نبايدهايي كه در پي آن است، مسئله اي است محوري. همچنين؛ اين نهاد مي تواند بستري براي بروز همه ي عناصر و مفاسد جامعه باشد. تاكيد بر مردسالاري در جامعه ی آن زمان و بازنمايي آن در رمان هايي همچون شوهر آهو خانم بيانگر بينش جبري آن دوران است. اين اثر به سبك رئاليسم اجتماعي نوشته شده و تأثير شر ايط محيطي، فرهنگي، اقتصادي جامعه بر زندگي شخصيت ها به وضوح و بسيار ملموس حس مي گردد.

عناصر ساختاري داستان در رمان « شوهر آهو خانم »

عناصر ساختاری داستان شامل: پیرنگ، شخصیّت و شخصیّت پردازی، درون مایه، گفت وگو، زاویه ی دید، حقیقت مانندی، صحنه، فضا، لحن و توصیف می باشد. این عناصر داستان را بسط می دهد.

گره افكني

نويسنده با ايجاد گره و آفرينش يك رويداد شروع داستان را پي ريزي مي كند. اين رويداد، يك حادثه ساده و در عين حال عيني و ملموس است افغاني در داستان شوهر آهو خانم گره افكني را با ديدار دو شخصيّت اصلي داستان «هما» و «سیّدميران» ايجاد مي كند. «آنجا نبش دكّان بغل جرز، زني چادر سفيد آمده و ايستاده بود كه صورتش زير چادر پنهان بود. آنقدر نزديك نبود كه حرف هاي ميان اين دو را بشنود ظاهراً يا نان مي خواست و خجالت مي كشيد پيش بيايد، يا منتظر كسي يا چيزي بود». با تكرار اين صحنه كنجكاوي سيّدميران افزوده مي شود براي او اين سوال پيش مي آيد كه اين زن كيست؟ و آن جا چه مي كند؟ و اين نقطه آغاز كشمكش است .

كشمكش

یکی از شخصیّت هایی که خواننده نسبت به سرنوشت و کشمکش های وی کنجکاوی بیشتری نشان می دهد، شخصیّت سیّد میران است.كشمكش هاي داستان اغلب از نوع كشمكش هاي عاطفي و اخلاقي است تقريباً درون همه شخصيّت هاي اصلي داستان متلاطم و مشّوش است. كشمكش هاي اخلاقي را در درون دو شخصيّت اصلي «هما» و «سيّدميران» به وضوح مي توان مشاهده نمود. رفتار و اعمال اين دو كاملاً در مخالفت و ستيز با اصول اخلاقي و اجتماعي است.

درون مایه در رمان « شوهر آهو خانم »

داستان بگونه ای که پیام داستان در آن حل شود و دست یابی به درون مایه داستان به سادگی میسر نباشد موجب غنای داستان می گردد. از آنجائی که هرچه دیدگاه ها، پس زمینه های فکری و عاطفی اشخاص با هم متفاوت باشد به همان اندازه برداشت های افراد از داستان می تواند متفاوت باشد از این رو نویسنده برای آنکه پیام داستان با قوّت و تأثیرگذاری بیشتری به نمایش درآید و در نتیجه خواننده از آن لذت ببرد. پیام داستان را به طور غیرمستقیم و با بهره گیری از تمام عناصر داستان ارائه می دهد. افغانی نیز در این رمان از این شیوه اسفاده کرده است…