رستم، آرمانی ترین پهلوان حماسه های ایرانی
رستم: پیدایش حماسه با زال آغاز می گردد و با رستم ادامه پیدا می کند. رستم تبلور مادی نیروی معنوی زال است. به عبارت دیگر زال و رستم دو جنبه روحانی و مادی و مکمل هم در حماسه ملی ایران هستند. زال باید نیمی از توانمندی های حماسی را به رستم واگذارد. با ورود رستم به عرصه حماسه، جذابیت آن چندین برابر شده است. . وی بی گمان نامدارترین پهلوان حماسه ایران و قهرمان مورد علاقه فردوسی است که در تمام میدان های جنگ و پهلوانی از جانبداری و دلبستگی حماسه سرای توس برخوردار است. او قهرمان دلیر و پیلتنی است که با روح آزاده و جسم نیرومندش، تجسم همه آرزوهای دور و دراز بشری است. رستم چنان ساخته و پرداخته شده است که نشان دهنده عشق مردم به پیروزی نیکی بر بدی باشد. او همیشه بهترین، بی نظیر و خارق العاده است.
رستم پهلوانی که حکیم فردوسی به بهترین وجه به آن پرداخته است
رستم تنها پهلوانی درشاهنامه است که از ابتدای تولد تا آخرین گاه زندگی اش را حکیم توس به بهترین وجه پرداخته است. به عنوان نمونه ما از گودرز، یکی از بزرگترین پهلوانان شاهنامه جز این نمی دانیم که او پور کشواد است. در نبردهای کین خواهی ایرانیان با تورانیان حاضر است. ازحرمتی که نزد شاهان دارد آگاه می شویم.با پسرانش (رهام،بهرام،گیو،هژیر،فرهاد شیدوش) آشنا می شویم و اینکه بیش از هفتاد تن از فرزندانش را در نبردها از دست داده است.کشنده پیران ویسه بوده است. همین و دیگر چیزی نمی دانیم. اما در مورد رستم داستان به گونه ای دیگر است. تمام جزئیات زندگی و رفتارش را حکیم فرزانه توس به نمایش می گذارد؛ از تولد تا مرگ.
رستم الگویی برای تمام نسل ها
وی الگویی ایده آل برای تمامی نسل هاست. ویژگی هایی که در وجود او هست، سایر پهلوانان و بزرگان با داشتن تنها یکی از آنان پهلوان نام گرفته اند. در بیان بزرگی او همین بس که کیخسرو آرمانی ترین پادشاه شاهنامه اینگونه او را می ستاید:
تویی پـــروراننده تــــاج و تخت فروغ از تو گیـــرد جهاندار بخت
دل چرخ در نوک شمشیر توست سپهر و نهان و زمین زیر توست
تو کندی دل و مغز دیـــو سپید زمـــانه به مهـــرتو دارد امیـــد
زمین گرد رخش ترا چاکرست زمان بر تو چون مهربان مادرست
چرا در شاهنامه، عظمت مطلق تنها از آن رستم است
برخی توانایی و ناموری رستم را در آن دانسته اند که نماینده مردم است. «پرورده تخیل هزاران هزار آدمیزاد است که در طی زمان های درازی او را به عنوان کسی که باید تجسمی از رویاها و آرزوهایشان باشد آفریده اند». نماد آزادمنشی و آزادی خواهی است. کسی که نوید رهایی از تمام بندها و حصارها را به همراه دارد و خود نیز دست به هیچ بندی نمی دهد. وگرنه، رستم که نه رویین تن است و نه در خدمت دین و آیین مزدیسنا. حتی رویین تن شاهنامه را می کشد و بنا به تفسیری در برابر دین اهورایی قد علم می کند. چه سحر و سری در کار دارد که چنین زنده و پایا، در ذهن ایرانی، همه روزگاران را پشت سرنهاده و به عصر حماسه و سپس به ما رسیده است…
