مروري بر زندگي نامه عارف قزويني
عارف قزوینی در حدود سال ۱۳۰۰ در شهر قزوین دیده به جهان گشود. پدرش ملاهادی بود از وکلای دعاوی. دوران کودکی عارف در پریشانی سپری شد به این دلیل که پدر و مادرش با یکدیگر همواره نزاع داشته اند. عارف خواندن و نوشتن فارسي و مقدمات عربي از قبيل صرف و نحو را در مكتب و حسن خط را پيش سه نفر از خطاطان معروف قزوين و موسيقي را نزد حاجي صادق خرازي فرا گرفت و چون آواز خوشي داشت، پدرش به خيال افتاد كه او را روضه خوان كند، پس روزي انجمني برپا كرده عمامه بر سرش نهادند و او را به ميرزا حسن واعظ سپردند و عارف دو سه سال در پاي منبر او مشغول نوحه خواني شد.
مقبولیت نزد شاه زمان خود
گويا در سال ۱۳۱۶ ﻫ .ق بود كه عارف به تهران آمد و از آن به بعد در واقع تهراني شد پس از چندي با موثق الدوله آشنا شد كه سبب ورود او به دربار گشت و تا جايي پيش رفت كه مظفر الدين شاه دستور به احضار او صادر كرد. پس از حضور و خواندن يكي دو غزل، شاه را خوش آمد و به او خلعت داد و به رديف فراشان شاه در آمد. خود عارف در اين باره مي¬گويد: «شنيدن اين حرف در من كمتر از صاعقة آسماني نبود. ديدم عمامة به آن ننگيني و شيخ بودن با آن بدنامي هزار مرتبه شريفتر و آبرومندتر است از كلاهي كه مي¬خواهد به سر من برود”.
عارف قزوینی شاعر مشروطه خواه
چند سالي گذشت تا كم كم نغمه ي مشروطه از گوشه و كنار شنيده شد. عارف از همان ابتداي جنبش آزادي به سوي مشروطه خواهان روي آورد و ذوق و استعداد نادر و كمياب خود را وقف آزادي و انقلاب كرد. يكي از مهمترين و شاخص ترين آثار عارف در اين دوره غزل «پيام آزادي» است، عارف اين پيام پر شور را در مجلس جشني كه در اواخر سال ۱۳۲۷ ﻫ .ق از طرف شعبه ي ادبي حزب دموكرات به ياد پيروزي مشروطه خواهان و شكست محمد علي ميرزا برپا شده بود، با آهنگ موسيقي براي ملت ايران فرستاده است.پس از فتح تهران به دست مليون و گشايش مجلس دوم، به ياد اولين قربانيان راه آزادي تصنيفي ساخت كه در آن روزها غوغا و شوري به پا ساخت و مدتها بر سر زبان مردم بود.
شعر و تصنيف عارف
عارف شاعر برجسته اي نبود زبان را خوب نميدانست و به قاعده هاي آن پاي بندي نداشت. انديشه اي كه شعر او را ژرفا ببخشد در سروده هايش ديده نميشود؛ اما شور و ناله اي در سخن او هست، كه شعر وي را در اعماق روح مينشاند و خواننده حس ميكند كه با دردمندترين سرايندة عصر بيداري روبروست. عارف به تصنيف صورت شاعرانه داد و امتياز بزرگ تصنيف هاي عارف در آن است كه او خود هم شاعر و موسيقي دان و هم آوازه خوان بود و فرم تصنيف را با مهارت و استادي فوق العاده براي بيان مقاصد و مضامين ملي به كار ميبرد. تصنيف هاي عارف بسيار ساده و حتي از غزلهاي او هم ساده تر است. اين تصنيف ها مانند غزلها و شعرهاي ديگر عارف هر كدام در تاريخ معين و در مقام معيني سروده شده و گوينده از هر كدام منظور سياسي و اجتماعي داشته است.
