زندگی مانی

مانی اهل همدان بود و خانواده اش احتمالا زردشتی نبوده و مسیحی بوده اند. نام مانی ریشه سامی دارد و از Manichaios شکل یونانی شده مانیحیه (مانیزنده) گرفته شده است. همچنین به او لقب مر (در آرامی به معنی سرور) یا ماری (در سریانی به معنی سرور من) داده اند.

مانی و ادعای پیامبری

وی ادعا می کند که برای اولین بار در دوازده یا سیزده سالگی به او وحی رسیده که حامل این وحی نرجمیک یا نریمیک به معنی همزاد و توأم است. فرشته به او پیام می‌دهد که از مردمان کناره گیری کند و خود را برای پیامبری و هدایت مردم آماده سازد. در بیست و چهارسالگی نرجمیک بار دیگر بر او ظاهر می‌ شود و از طرف خداوند او را به پیامبری مبعوث می نماید. هنگامی که او پیامبری خود را در میان قوم خود آشکارکرد، کسی جز پدرش به او ایمان نیاورد.

به وجود آمدن آیین مانوییت

مانویت یکی از جنبش‌ های پر طرفدار قرون گذشته است که از کیش گنوسی تأثیر فراوان گرفته است. کیش گنوسی می‌ توانست برای روح انسان رستگاری از شر این جهان را به ارمغان بیاورد و به بهشت که جایگاه اصلی است هدایت کند. گنوسی (گنوسیس یا غنوص) به معنی عرفان و حکمت، آمیزه ای است از عقاید فلسفی – دینی یهودی، مصری، بابلی، یونانی و ایرانی. یکی از ارکان اندیشه های گنوسی، ثنویت و تعارض میان خدای ناشناخته و خدای جهان آفرین است. خدای ناشناخته آنقدر متعالی است که آفرینش جهان در شأن او نیست. پس خدای دیگری این جهان مادی را آفریده است.

زبان و عقاید مانویان

آموزه های مانی به زبان اسطوره بیان شده و این اساطیر آفریده شخص مانی است و اساطیر معنوی تقریباً دارای ویژگی استعاری است. از نظر مانی، دین او برای نقض ادیان پیشین نبود، بلکه با به رسمیت شناختن همه آن ادیان و پیامبرانشان، مانی دین خود را کامل کننده ی دین های پیشین می دانست و نیز عقیده داشت که از علل شکست ادیان دیگر، نداشتن قدرت کافی برای مقاومت در برابر حملات شیطان بوده است.

آثار مانی و مانویان

آثار مانوی را می توان به سه گروه تقسیم کرد:

۱٫آثار مانی ۲٫ آثار مانویان دربارة مانی و مانویت ۳٫ آثار غیرمانویان دربارة مانی و مانویت

ویژگی های شعر مانی

مانی شاعر توانایی بود. رکن اصلی آثار او نظم بود. . شعر او پر از تشبیهات دلکش و کنایه های بدیع است که در آن از نمادپردازی های ادبی، تمثیل و استعاره در کمال استادی بهره گرفته است. بخش عمده ی متون مانوی را سرودهای دینی تشکیل می دهد. بخش مهمی از اشعار ایران باستان را سرودها و اشعار مانوی تشکیل می دهند که اغلب به زبان پهلوی (پهلوی اشکانی) و فارسی میانه (پهلوی ساسانی) نوشته شده اند. البته اشعار مانوی به زبان قبطی، چینی و سغدی نیز در آمده است.

هنر مانوی

مانی به هنر و موسیقی و نقاشی علاقه فراوان داشت، تا جایی که پیروان او موسیقی را دارای منبع الهی می دانستند. تمام منابع شرقی، هنرمند بودن مانی را تأیید می کنند و خود او نیز در کفالایا فصل ۱۵۴بند دو چنین میگوید:”چون همه رسولان، برادران من، که قبل از من آمدند، [ننوشتند] تعلیمات خود را چنانچه من مال خود را نوشتم، [و نه] نقاشی کردند تعلیمات خود را در تصاویر چنانچه [ من نقاشی کردم ] مال خود را…