نقش محمدعلی جمال زاده
محمدعلی جمال زاده از بنیان گزاران اصلی ادبیات داستانی در دوره ی معاصر هستند. جمال زاده در سال ۱۹۶۵ نامزد جایزه ی نوبل ادبیات شده بود. وی پدر داستان کوتاه در زبان فارسی است و سبک رئالیسم را به معنای واقعی در ادبیات داستانی فارسی وارد کرد. جمال زاده بیشتر عمر و زندگانی خویش را در خارج از ایران سپری کرده بود. آثار و تحقیقات جمال زاده بیشتر حول ایرانیان و دانش ایرانیان و وسعت بخشیدن به این علوم و دانش ها می چرخید. وی در کنار صادق هدایت و بزرگ علوی بنای ادبیات داستانی معاصر در ایران را تشکیل می دادند.
یکی بود یکی نبود و دیگر آثار موسس
«یکی بود یکی نبود» اثر جمال زاده نخستین داستان کوتاه فارسی به شیوه ی غربی است. این داستان نقطه ی عطفی در نثر نویسی فارسی است. در مقدمه ی این کتاب جمال زاده می گوید: که کاربرد ادبیات مدرن نخست بازتاب فرهنگ عامه و سپس انعکاس مسائل و واقعیت های اجتماعی می باشد. از دیگر داستان های جمال زاده میتوان از این موارد نام برد: عمو حسینعلی، سر و ته یک کرباس، دارالمجانین، زمین ارباب دهقان، صندوقچه ی اسرار، تلخ و شیرین، شاهکار، فارسی شکر است، راه آب نامه، قصه های کوتاه برای بچه های ریش دار، قصه ی ما به سر رسید، قلتشن دیوان، صحرای محشر، هزار پیشه، معصومه ی شیرازی، هفت کشور، قصه های کوتاه قنبرعلی، کهنه و نو، یاد و یادبود، غیر از خدا هیچکس نبود، شورآباد، خاک و آدم، آسمان و ریسمان، مرکب محو.
