تاریخچه ی رمانتیسم
مکتب رمانتیسم در آغاز جنبشی هنری بود که از فرم هجدهم و نوزدهم شروع شده بود. مکتبی است که در ادبیات و موسیقی و نقاشی و هنرهای تجسمی نمایان می شود. این مکتب در بردارنده ی جنبه های احساسی و ملموس در ادب و هنر می باشد. هنرمند رمانتیک فارغ از قید و بندهای کهن و کلاسیک به محقق شدن ایده ها و اهداف و آرمان های خود در آثار خویش می اندیشند. رمانتیک ها در برابر خرد محوری می ایستند. و به احساسات و عواطف خویش بهای بیشتری می دهند.
جلوه های مکتب رمانتیسم
مکتب رمانتیسم در جهان امروز جزو مکاتب ادبی به شمار می آید. مبنای این مکتب تخیل فردی و خلاقیت می باشد. رمانتیسم بر اساس تخیل است. این مکتب در مقابل مکتب کلاسیسم به وجود آمده بود. شاعران و نویسندگان بسیاری در غرب و جهان عرب و ادب فارسی به این مکتب روی آوردند. در فرانسه بنیانگذار مکتب رمانتیسم ویکتورهوگو بود و اشخاصی همچون ژان ژاک روسو، شاتوبریان، لامارتین، استاندال، الکساندر دوما از پیروان این مکتب بودند. در آلمان گوته و شیلر از شاعران رمانتیک بودند. در روسیه پوشکین و در انگلستان وردزورث … رمانتیسم به احساس هنرمند و فردیت گرایی و امیال ذهنی هنرمند و عدم پیروی از فوانین کهن و ثابت و فرار از واقعیت ها و آزادی هنرمند اهمیت می دهد.
جلوه های رمانتیسم در ادب ایران
جلوه های مکتب رمانتیک در ایران را باید در اشعار غنایی آن جست و جو کرد. جلوه های مکتب رمانتیسم در سبك خراسانی بسیار ناچیز است. از آن رو كه سبك خراسانی بر پایه ی عقل و خرد بنا شده و می توان از آن به عنوان دوره ی «كلاسیك» ادب پارسی نام برد. جلوه ادب غنایی ما در سبك عراقی است. دكتر سیروس شمیسا در كتاب انواع ادبی در ادامه ی سخن فوق چنین می گوید: «(شعر سبك عراقی) از نظر فكری، شعری درون گرا و به اصطلاح سوبژكتیو است. زیرا مسائل درونی مطرح می شود. معمولاً غم گراست نه شادی گرا، همان طور كه عشق گرا است نه عقل‌گرا. از نظر ادبی بیشتر به قوالب غزل و مثنوی و رباعی است. اغراق و توصیف دارد و سرشار از صناعات بدیعی و بیانی است.».
رمانتیسم اجتماعی
فردیت رمانتیسم در نهایت تبدیل به «من» اجتماعی می شود و دیگر شعر حول و حوش مسائل خصوصی و احساسات درونی شاعر نمی گردد. مسائل روزمره زندگی شعر می گردند. اگر در دوره بعد از رمانتیك تخیلی هست، عمدتاً تخیلی است در ارتباط با واقعیات جاری زندگی. اگر ملالی هست، ملال و رنجی است كه اجتماع عصر درگیر آن است، نه یك نفر، و اگر حساسیتی به چشم می‌خورد، حساسیت شاعر در مقابل رنج ها و آلام مردم و جامعه است، نه رنج های عاشقی درمانده و شكست خورده…
