نیازسنجی
اولين و اساسي‌ترين گام در تدوين و اجراي برنامه آموزشي، اجراي صحيح و مبتني بر واقعيت فرآيند نيازسنجي است. نيازسنجي در حقيقت اصلي‌ترين موضوع در بحث آموزش بوده و از اين جهت هرچقدر فرآيند نيازسنجي با دقت مورد بررسي قرار گيرد. درصد تحقق اهداف آموزش افزايش مي‌يابد. در فرآيند آموزش، نيازسنجي به عنوان يکي از مولفه‌هاي اساسي و ضروري فرآيند برنامه‌ريزي در نظر گرفته ميشود. و هر کجا که مسئله تدوين طرح ها و اتخاذ مجموعه‌اي از تدابير آموزشي مطرح باشد. تعيين نيازهاي آموزشي اولين گام برنامه‌ريزي آموزش کارکنان و در واقع نخستين عامل ايجاد و تضمين اثربخش کارکرد آموزش و بهسازي است که اگر به درستي انجام شود، مبناي صحيح‌تري براي برنامه‌ريزي به عنوان نقشه اثربخشي فراهم خواهد شد و احتمال تطابق آن اهداف مورد نظر از جمله نيازهاي سازمان، حوزه هاي شغلي و کارکنان و در نهايت اثربخشي، افزايش خواهد يافت.
نیاز سنجی آموزشی
نيازسنجي آموزشی فرآيندي نظام دار براي تعيين اهداف، شناسايي فاصله بين وضع موجود و هدف ها ونهايتا تعيين اولويت ها براي عمل ميباشد. بايد توجه داشت كه فرآيند جمع آوري و تحليل اطلاعات است كه منجر به شناسايي نيازهاي افراد، گروه ها، موسسات و جامعه ميشود. بنابراين به طوركلي ميتوان عنوان نمود، نیاز سنجی، فرآيند شناسايي نيازهاي مهم و فراهمكردن زمينه جهت رفع آن نیازها میباشد.
نيازسنجي در واقع فرآيند جمع آوري و تحليل اطلاعات است كه براساس آن نيازهاي افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها و جوامع مورد شناسايي قرار مي‌گيرد. معمولاً هر برنامه آموزشي براي ايجاد تحول و تغيير در وضعيت موجود، طراحي و سپس به اجرا گذاشته ميشود. از اين رو گام آغازين در یک نیازسنجی، اجرای فرآيند برنامه‌ريزي، شناسايي هدف‌ها و نقاط مطلوب است. زيرا هدف‌ها عموماً ريشه در نيازها دارند. به همین دلیل براي طراحي و اجراي برنامه‌هاي واقع‌بينانه و اثربخش، ضرورت دارد تا نيازها دقيقاً سنجيده و براساس نيازها، اهداف ويژه هربرنامه تدوين شده و سپس مجموعه اقدامات و وسايلي كه به بهترين وجه نيازها را محقق ميسازند، پيشبيني گردند. شناخت و تحليل اثربخش نيازهاي آموزشي، پيشنياز يك سيستم آموزشي موفق است.
هدف از نیازسنجی آموزشی
هدف از نیازسنجی آموزشی، شناخت و کشف کمبودهای مهارتی، دانش‌ها و بینش‌هایی است که برای اجرای موفقیت آمیز شغل لازم است. برای رسیدن به این هدف باید عواملی را که وقوع آنها ضرورت و نیاز آموزشی خاصی را سبب می‌شود شناسائی و بررسی نمود. نتايج نيازسنجي به مديران و مسئولان اجازه ميدهد تا به دو سوال اساسی پاسخ مناسب دهند، ابتدا تلاش برای پاسخ به این موضوع که چه كسي به آموزش نياز دارد؟ و در ادامه پاسخ به این موضوع که چه آموزشي موردنياز میباشد؟
