پان عربیسم و بحران هویت در مصر
افول ایده پان عربیسم و بحران هویت در مصر در پی تحولات ۲۰۱۱ عمیق تر گشت. افول پان عربیسم و بحران هویت در مصر و جهان عرب به دنبال فاصله داشتن ایدئولوژی هیئت حاکم مبتنی بر دین ستیزی و سکولاریسم با فرهنگ عمومی جامعه که مبتنی بر مبانی اسلامی بوده است در مصر و در میان اعراب شکل گرفته است. این خلاء هویتی فضا را برای گرایش به معانی هویتی جدید باز کرد.
اوج پان عربیسم در دوران جمال عبدالناصر
گرایش به پان عربیسم یا ناسیونالیسم عربی در مصر از دوران استعمار در این کشور رواج داشت ولی در دوره جمال عبد الناصر به اوج خود رسید. در دوران مبارک داعیه پان عربیسم از سوی دولت وی همواره مطرح بود.
سیاست پان عربیستی مصر در جنگ ایران و عراق
مصر در جنگ ایران و عراق مصر به شدت از موضع هویت و ناسیونالیسم عربی بهره برد؛ ولی موضعگیری مبارک در جریان حمله آمریکا به عراق تضاد و دوگانگی را در سیاست مبارک علنی نمود.
واهی بودن ایده پان عربیسم
ارتباط نزدیک میان غالب کشورهای عربی وآمریکا و اسرائیل که حتی به فردی نظیر قذافی به عنوان یکی از مخالفان اصلی سیاستهای آمریکا در منطقه نیز تسری یافت، نشان دهنده واهی بودن ایده پان عربیسم در نفوذ مدعیان آن بود و این امر سبب از دست رفتن مشروعیت و افول آن در میان مردم منطقه گردید.
در مورد مصر عدم مقاومت مصر در برابر تجاوزات آشکار اسرائیل به حقوق اعراب فلسطین؛ موضع مبارک را بیش از پیش تضعیف کرد. چرا که در خصوص حمایت مبارک از صدام در جنگ ایران و عراق هدف اصلی وی جلوگیری از تقویت جایگاه ایران در جامعه مسلمانان و برتری جویی و سیادت طلبی برای نظام حاکم بر مصر بوده است.
پان عربیسم و هویت یابی در جهان عرب
پس از پایان جنگ دوم جهانی و اضمحلال قدرت‌های استعماری، فرآیند دولت سازی و ملت سازی در جهان عرب ماهیتی ملی‌گرایانه و قوم گرایانه یافت چراکه هم نیاز رهبران سیاسی را تأمین میکرد و هم نیاز روانی توده‌ها را تغذیه می نمود.
اگرچه این جریان در مصر و تونس به شکلی کاملاً سکولار شکل گرفت اما در لیبی معمر قذافی برای تداوم قدرت خود در جامعهای که بیش از ۹۷% آن را مسلمانان تشکیل میدهند، تلاش میکرد تا از خود چهره ای مذهبی به نمایش گذارد. اما اسلام گرایی او از همان ابتدا ریاکارانه و التقاطی بود و حتی انقلاب فرهنگی او ترکیبی بود از اسلام، ناسیونالیسم، تساوی گری سوسیالیستی و دموکراسی مستقیم. و این اندیشه التقاطی را در قالب کتاب سبز برای جهانیان تبلیغ می کرد.
افول پان عربیسم و بحران هویت
افول پان عربیسم در جهان عرب و فاصله داشتن ایدئولوژی هیئت حاکم مبتنی بر دین ستیزی و سکولاریسم با فرهنگ عمومی جامعه که مبتنی بر مبانی اسلامی بوده است سبب شکل گیری بحران هویت در میان اعراب گشت، و این خلاء هویتی فضا را برای گرایش به معانی هویتی جدید باز کرد.
